Günümüzdeki teknolojik ilerlemelerle uyumlu olarak gelişen total kalça protezi uygulamalarını, MEDICANA Nörolojik Bilimler Omurga Ve Ortopedi Merkezi’nden Ortopedi Ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Erdem Bagatur anlattı.
Hangi hastalıklarda total kalça protezi uygulanıyor?
Kalça ekleminin birçok hastalığı total kalça protezi ameliyatı ile tedaviyi gerektirir. Bu hastalıklar sonucunda ortaya çıkan kalça eklemi bozuklukları ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açarak yürüme, merdiven çıkma, oturup kalkma ve bazen kişisel hijyeni sağlamada belirgin zorluklara yol açarak günlük hayatı olumsuz yönde etkiler, ileri dönemlerinde insanların işe gitmelerini, hatta uyumalarını engeller.
Kalça protezine karar verirken hangi faktörler dikkate alınıyor?
Kalça protezine karar verirken en önemli faktör hastanın ağrısı ve bunun günlük hayatını nasıl etkilediğidir. Hastanın günlük hayatını olumsuz yönde etkileyecek, engelleyecek kadar çok ağrısı varsa ve başka yöntemlerle tedavisi mümkün değilse protez ameliyatı yapılır. Bir diğer önemli faktör hastanın yaşıdır. Protezlerin belirli bir ömrü olduğu için çok zorunlu haller dışında bu ameliyatı çok genç yaşlarda yapmak doğru değildir. Kilo ameliyat kararında da önemli. Normal kilolarında olan hastalarda ameliyat sonrası rehabilitasyon daha kolay olduğu için şişman hastaların ameliyat öncesinde kilo vermeleri tercih edilir. Özellikle aktif iş veya sosyal hayatı olan insanlarda başka çare kalmamışsa protez ameliyatı şiddetle önerilir.
ÖMRÜ 20 YILDAN FAZLA
Protezin ömrü ne kadar?
Protezlerde hem tasarım hem de malzeme açısından çok ciddi gelişmeler kaydedildi. Her hastaya, yaşa, vücut tipine, gerekli ameliyata uygun protez seçenekleri var. Eskiden yalnızca çelik ve polietilen denilen malzemeden üretilmiş protezler varken, şimdi titanyum alaşımları ve çok özel seramiklerden üretilmiş çok dayanıklı protezler kullanılıyor. Bu faktörler de protezlerin ömrünün uzamasını sağladı. İyi yapılmış bir protez ameliyatının ömrünün 20 yılın üzerinde olduğu söylenebilir. Ayrıca eskiyen protezleri de değiştirmek mümkün. Protezin ömrünü etkileyen faktörler arasında ameliyatın iyi yapılmış olması, hastanın kilosu, kemik kalitesi ve protezi ne kadar çok kullandığı ilk sıralarda.
Kalça protezi ameliyatı nasıl yapılır?
Bu büyük ve özel bir ameliyattır. Sterilizasyon denilen temizliğe son derece önem verilen, havalandırma sistemi dahi özel olan, deneyimli bir ekibin çalıştığı özel ameliyathanelerde yapılmalıdır. Ameliyat sırasında hasta ya genel anestezi verilerek uyutulur ya da epidural anestezi denen belden aşağısının uyuşturulması yöntemi uygulanır. Ameliyatın süresi yaklaşık 1 saattir. Ameliyat sırasında kalçadaki hastalıklı dokular çıkartılır ve yerine protez yerleştirilir. Genellikle ameliyat sonrasında hastanede yaklaşık 4 gün yatmayı gerektirir. Ameliyatın ertesi günü hasta ayağa kaldırılır ve yürütülür. Hastalar yaklaşık 1 ayda desteksiz ve yardımsız olarak tek başlarına yürüyebilir hale gelirler.
PROTEZ HOR KULLANILMAMALI
Kalça protezi sonrası komplikasyon riski var mı?
Her ameliyatta olduğu gibi kalça protezi ameliyatlarında da belirli riskler söz konusudur. Bunların en sık görüleni enfeksiyon riski yani mikroplarla oluşan iltihabi durumdur. Bunun oranı yüzde 1 kadardır. Bir diğer önemli komplikasyon bacaklardaki toplar damarlarda kan pıhtılarının oluşması nedeniyle olan tıkanmadır. Ancak bu komplikasyonlar hastaları korkutmamalıdır. Çünkü kalça protezi ameliyatı yapılacak hastalara ameliyat öncesinde mutlaka bu riskler açısından kan tahlilleri ve gerekirse daha ileri inceleme yöntemleriyle araştırmalar yapılır.
Ameliyat sonrası hastalar nelere dikkat etmeli?
Ameliyat sonrasında hastaların dikkat etmesi gereken en önemli konu böylesine büyük ve özel bir ameliyattan sonra protezlerine özenle bakmalarıdır. Kilo almamaları, yüksek yerlerden atlamamaları, çok ağır yükler taşımamaları, yere oturmamaları, bağdaş kurmamaları ve alafranga tuvalet kullanmaları gerekir. Hor kullanmak protezin çabuk eskimesine yol açacaktır.
